5 veelvoorkomende vragen waar elke OR mee te maken krijgt

1. De bestuurder wil de OR niet alle informatie prijsgeven. Wat kunnen we doen?

Eén van de vijf belangrijkste rechten waar de OR een beroep op kan doen is het informatierecht. De bestuurder is verplicht om de OR te voorzien van informatie omtrent de algemene gang van zaken in de organisatie. De praktijk wijst uit dat sommige bestuurders niet alle in- en outs prijsgeven wanneer er advies of instemming gevraagd wordt aan de OR. In veel gevallen komt je hier pas later achter en is het mosterd na de maaltijd. Wanneer je er als OR achter komt dat er informatie wordt verzwegen, zijn er een aantal acties die je kunt ondernemen:

‍

• Ga het gesprek aan en bespreek de wederzijdse verwachting met betrekking tot de informatievoorziening. De bestuurder heeft een informatieplicht in relatie tot de OR. Alleen op die manier kan de OR een gedegen onderzoek starten en een onderbouwd advies uitbrengen. Mogelijk is er een geldige reden geweest om beperkt informatie te verschaffen.
• Leg de afspraken vast in een ondernemingsovereenkomst.
• Het artikel 24 overleg leent zich er uitermate voor om door te vragen op de aankomende advies- en instemmingsverzoeken.
• Benadruk dat de OR geheimhoudingsplicht heeft.
• Levert het gesprek geen resultaat op? Breng dan de Raad van Commissarissen of Raad van Toezicht op de hoogte. Besef u wel dat de werkrelatie hierdoor ernstig verstoord wordt.
• De laatste optie is om de kwestie voor de kantonrechter aan te vechten.

2. Wat is de rol van de OR op de arbeidsomstandigheden?

De Wet op de Ondernemingsraden (WOR) vertelt ons dat de medezeggenschap een prominente rol speelt bij de invulling en naleving van de arbeidsomstandigheden in de organisatie. In veel gevallen is er een specifieke werkgroep of (VGWM-) commissie binnen de OR die zich ontfermt over alle zaken op het gebied van veiligheid, gezondheid, welzijn en mileu. De OR kan via verschillende wegen invloed uitoefenen op het arbobeleid.

‍

Instemmingsrecht – De OR dient ten alle tijden betrokken te worden bij de opzet en uitvoering van het arbobeleid. Artikel 27 van de WOR geeft aan dat de bestuurder instemming moet vragen bij de OR bij iedere wijziging op het gebied van veiligheid, welzijn, gezondheid en milieu. Dat betekent dat de OR instemmingsrecht heeft op onder andere de keuze voor de arbodienst, aanstelling van de preventiemedewerker, inrichting van de bedrijfshulpverlening, AVG-beleid, arbeids- en rusttijden en de inhoud en organisatie van de Risico Inventarisatie- en Evaluatie (RIE).

‍

Adviesrecht – Op grond van artikel 25 van de WOR heeft de OR adviesrecht op alle besluiten die belangrijk zijn voor de organisatie. Voorbeelden hiervan zijn voorgenomen besluiten op het gebied van investeringen, zeggenschap, werkzaamheden, vestigingsplaats of het inlenen van arbeidskrachten. De OR mag meedenken, maar de eindverantwoordelijkheid ligt bij de bestuurder. De verandering van een werkplek is dus adviesplichtig. De OR kan onderzoek doen naar de ergonomie van de werkplek om vervolgens positief of negatief te adviseren.

‍

Informatierecht – Op grond van artikel 31 van de WOR heeft de OR ten alle tijden toegang tot data, cijfers en administratie met betrekking tot verzuim, re-integratie en ongevallen. De OR heeft inzage in de RIE en de adviezen vanuit de arbodienst.

‍

Inspectie SZW – De OR mag op eigen initiatief een gesprek voeren met de inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Ook mag de OR een verzoek indienen bij de Inspectie SZW om een onderzoek uit te voeren.

‍

CAO – In sommige CAO’s staan afspraken vermeld over het arbobeleid. Kijk deze daarom goed na.

‍

Invliegen externe deskundigen – De OR heeft de mogelijkheid om externe deskundigen te raadplegen (artikel 16 WOR). Daarnaast heeft de VGWM commissie recht op 3 extra scholingsdagen op jaarbasis, naast de reguliere 5 scholingsdagen. De kosten die hieraan verbonden zijn komen voor rekening van de werkgever. Stel de werkgever wel op de hoogte van deze kosten.

3. Welke rol kan de OR pakken bij het personeelsbeleid?

Artikel 27 WOR geeft aan dat de OR zich kan beroepen op het instemmingsrecht bij een wijziging, vaststelling of intrekking op het gebied van regelingen in de organisatie. Voorbeelden hiervan zijn regelingen op het gebied van: arbeidsomstandigheden, aanstelling of ontslag, werktijden, klachtenprocedure, AVG-beleid, beloning en functiewaarderingsysteem en controle op prestaties. De OR heeft de mogelijkheid om niet in te stemmen met een voorgenomen besluit. In dat geval kan de OR met de bestuurder in gesprek om de voorwaarden te bespreken om alsnog in te stemmen. Is de beslissing van de OR onredelijk? Dan heeft de bestuurder de mogelijkheid om dit aan te vechten via de kantonrechter. De kantonrechter bepaald of het besluit van de OR nietig verklaard kan worden op grond van artikel 27 lid 5 WOR. Daarvoor wordt er gekeken naar het organisatorische of bedrijfseconomische belang.

4. Op welke wijze kunnen we collega’s overtuigen om zich kandidaat te stellen voor de OR?

Bij de OR-verkiezingen worden leden democratisch verkozen. Het kan voorkomen dat de OR actief op zoek moet naar kandidaten voor een volgende zittingstermijn. Het is daarom belangrijk dat de OR zichtbaar is in de organisatie en men beseft dat de OR wel degelijk iets voor de mens en organisatie kan betekenen. Ga daarom in aanloop naar de verkiezingen het gesprek aan met je collega’s om zich kandidaat te stellen voor de OR. Het werk van de OR is leerzaam en draagt bij aan de persoonlijke ontwikkeling:

‍
1) Je leert de organisatie op een bedrijfskundige manier kennen van A tot Z.
2) Je hebt inzage in veel verschillende onderwerpen zoals personeelsbeleid, duurzame inzetbaarheid, organisatorische wijzigingen en de strategie van de organisatie.
3) Je ontwikkelt verschillende vaardigheden zoals presenteren, communiceren, onderhandelen, argumenteren en netwerken.
4) Je hebt een stem in het beleid van de organisatie.
5) Je hebt recht op minimaal 5 scholingsdagen om je kennis te verdiepen.
6) Je bent gesprekspartner van de directie.

5. Hoe kunnen we de achterban betrekken in de medezeggenschap?

Achterbancommunicatie is voor veel ondernemingsraden een issue. Velen stellen zichzelf de vragen: “op welke wijze kunnen we onze achterban beter bereiken?” en “ hoe kunnen we hen betrekken in de medezeggenschap van de organisatie?”. Om je verantwoordelijkheid als OR goed uit te kunnen voeren is de interactie met de achterban immers een vereiste. We nemen het voorbeeld van het medezeggenschapspanel. We hebben allemaal zo onze favoriete collega’s waar we graag mee samenwerken, lunchen of uitdagen voor een potje tafeltennis. Zij kunnen ook voor de OR en rol van betekenis spelen, zonder officieel lidmaatschap.

‍

• Ieder lid van de OR vraagt afzonderlijk aan drie favoriete collega’s om lid te worden van het MZ-panel. Het MZ-panel kan om geheimhouding worden gevraagd.
• De OR kan op eigen initiatief bij het MZ-panel polsen hoe er gedacht wordt over een (mogelijk) aanstaande verandering. Daarnaast kan de problematiek van een afdeling vroegtijdig worden gesignaleerd. Dit kan face-to-face, maar ook online.
• De OR creëert hiermee draagvlak bij de achterban voor adviezen en betrekt hen op een effectieve manier in de medezeggenschap.
• Wellicht worden potentiële OR leden zelfs aangewakkerd!

‍

Bekijk ook welke van de volgende ideeën passen bij jouw organisatie: video boodschap, OR-lunch, Facebook pagina, OR-koffiebekers, OR-fruit, poster op het toilet, column in het organisatieblad of een wekelijkse rubriek op intranet.

‍

Heb je zelf ook creatieve manieren bedacht om de achterban te betrekken in de medezeggenschap? Laat het ons weten!